Pojašnjavajući privremene mjere za ublažavanja ekonomskih posljedica zbog pandemije koronavirusa i očuvanja stabilnosti subjekata bankarskog sistema, Agencija za bankarstvo Federacije BiH (FBA) je u okviru svoje nadležnosti donijela odluke koje se odnose na banke te lizing društva i mikrokreditne organizacije (MKO).
Tim odlukama propisuju se vrste posebnih mjera koje banka, MKO i lizing društvo mogu primijeniti za ublažavanje negativnih efekata zbog pandemije koronavirusa na finansijski sistem, građane i privredu u Federaciji BiH.
Prije donošenja tih odluka, stavovi FBA su iznijeti na sastanku 13. marta, kojem su, pored predstavnika vlasti FBiH, prisustvovali predstavnici banaka, Agencije za bankarstvo FBiH i Udruženja poslodavaca FBiH.
Iz FBA navode da su se u javnosti pojavile netačne, nepotpune ili pogrešno interpretirane informacije o aktivnostima Agencije u pogledu značenja privremenih mjera iz odluka koje banka, MKO i lizing društvo primjenjuju za ublažavanje nepovoljnih ekonomskih posljedica.
U dosadašnjim saopštenjima je korištena formulacija ‘da banke, MKO i lizing društva mogu odobriti posebne mjere klijentima….’ iz razloga što odluke Agencije predviđaju više vrsta posebnih mjera, koje banke, MKO i lizing društva primjenjuju u zavisnosti od procjene efekata koje data mjera može proizvesti za poslovanje klijenta u cilju ublažavanja negativnih efekata vanrednih okolnost, navode iz FBA.
Te mjere mogu biti: moratorij, odnosno odgoda u otplati kreditnih obaveza, uvođenje grace perioda za otplatu glavnice kreditnih obaveza u slučaju kredita koji se otplaćuju anuitetno na period od najduže 6 mjeseci, produženje krajnjeg roka za otplatu kredita koji se otplaćuju anuitetno, produženje roka dospijeća kredita sa jednokratnim dospijećem, uključujući i revolving kredite i prekoračenja po transakcionim računima na period od najduže 6 mjeseci, pri čemu bi klijenti tokom tog perioda mogli koristiti i dio izloženosti koji je bio neiskorišten na dan modifikacije, zatim odobravanje dodatnog iznosa izloženosti za potrebe prevazilaženja njegovih trenutnih poteškoća sa likvidnošću, i druge mjere koje banka (ili nedepozitna finansijska institucija) poduzima u cilju olakšanja servisiranja kreditnih obaveza klijenta i uspostave održivog poslovanja klijenta.
Navedeno ne znači, kako su pojedini mediji objavljivali, da su odluke Agencije po principu
‘može, a i ne mora’, jer je odlukama FBA jasno propisana obaveza banke, MKO i lizing društva da odobri jednu od posebnih mjera ili modalitet više posebnih mjera koji će pomoći klijentima, kako u periodu vanrednih okolnosti, tako i u narednom periodu da uspostave održivi model poslovanja i uredno izmiruju kreditne obaveze prema banci, MKO i lizing društvu.
Iz FBA naglašavaju da pravo na posebne mjere mogu ostvariti samo klijenti koji su direktno ili indirektno pogođeni vanrednim okolnostima izazvanim virusnim oboljenjem Covid-19.
Klijenti banke, MKO i lizing društva, koji neometano ili u neznatno manjem obimu obavljaju svoje poslovne aktivnosti i ostvaruju prihode u istom ili neznatno manjem iznosu u odnosu na stanje prije nastupanja vanrednih okolnosti, kao i klijenti koji su prije stupanja vanrednih okolnosti bili u kašnjenju sa urednom otplatom svojih obaveza preko 90 dana, nemaju pravo na pogodnosti iz odluka Agencije, niti im iste banka, MKO ili lizing društvo mogu odobriti u kontekstu odluka o privremenim mjerama.
Iz FBA dodaju da pomenute odluke stupaju na snagu naredni dan od dana objave u Službenim novinama FBiH, koja bi trebala biti objavljena 27.03.2020. godine.
